Murat Hayzaran:“Her Konut Teslimi Mülkiyet Hakkını Korumaya Yeterli mi?”

Kura sonuçlarının açıklanmasının ardından ortaya çıkan tablo, kamuoyunda sıkça dile getirilen “herkese bir konut verildi” söyleminin, mülkiyet hakkının korunması açısından tek başına yeterli olmadığını bir kez daha gündeme taşıdı. Murat Hayzaran sosyal medyasından hukuki sıkıntıları paylaştı. 

KURA SONUÇLARI VE HAK SAHİPLERİNİ ETKİLEYEN SORUNLAR !

Kura sonuçları sonrası ortaya çıkan tablo, “herkese bir konut verildi” söyleminin, mülkiyet hakkının korunması için tek başına yeterli olmadığını gösteriyor. Mesele yalnızca bir daire teslimi değil; o mülkiyetin ekonomik değeri, kullanım bütünlüğü ve kişinin yerleşik hayatının korunmasıdır.

Sahadan Gelen Başlıca Şikâyetler ve Öne Çıkan Sorunlar

Kura sonuçlarının açıklanmasının ardından, hak sahiplerinden ve kamuoyuna yansıyan geri bildirimler incelendiğinde, aşağıdaki hususlar ön plana çıkmaktadır:

- Hak sahiplerinin kendi parsellerinden ve fiilen yaşadıkları yerleşim çevresinden uzak alanlarda konut tahsis edilmesi,

- Uzun yıllardır ikamet edilen mahalle ve sosyal çevre dışında kalan bir yerleşim bölgesinde konut tahsis edilmesi,

- Daha önce üst veya orta katlarda bağımsız bölümlere sahip olan hak sahiplerine, kura sonucu yapılan tahsisler kapsamında zemin ya da bodrum kat bağımsız bölümlerin tahsis edilmesi,

- Tahsis işlemi neticesinde, hak sahiplerine tahsis edilen bağımsız bölümlerin metrekare ve fiilî kullanım alanları itibarıyla önceki mülkiyetlerine göre azalma meydana gelmiş olması,

- Tahsis işlemi sonucunda, hak sahiplerine verilen bağımsız bölümlerin cephe, manzara ve konum gibi taşınmazın ekonomik değerini doğrudan etkileyen unsurlar itibarıyla önceki mülkiyetlere göre belirgin kayıplar içermesi,

Şeklinde yoğun şikâyetler kamuoyuna yansımaktadır.

Bu süreçte, aşağıda belirtilen hususlara ilişkin soruların şeffaf ve denetlenebilir biçimde açıklığa kavuşturulması gerekmektedir:

1. Mülkiyet hakkı, yalnızca “herhangi bir konut” tahsis edilmesi suretiyle korunmuş sayılabilir mi?

2. Konum, nitelik, metrekare ve ekonomik değer farklılıkları hangi nesnel ve ölçülebilir kriterler esas alınarak belirlenmiştir?

3. Kura yöntemi, eşitlik, ölçülülük (orantılılık) ve hakkaniyet ilkeleri bakımından hangi denetim mekanizmalarına tabi tutulmuştur?

4. Aynı hukuki ve fiilî durumda bulunan hak sahipleri arasında belirgin değer farkı doğuran tahsis işlemleri hangi hukuki gerekçelere dayandırılmaktadır?

5. Tahsis işlemleri sonucunda ortaya çıkan değer kayıpları bakımından telafi veya dengeleme mekanizmaları öngörülmüş müdür?

Bu sorular, idari işlemlerin hukuki güvenlik ilkesine uygunluğu ile yargısal denetime elverişliliği açısından cevaplanması zorunlu olan temel hususlardır.

Anayasa ve İdare Hukuku Çerçevesi

Anayasa’nın 35. maddesi, mülkiyet hakkını yalnızca fiziki bir konut tahsisine indirgememekte; mülkiyetin ekonomik değeri ile fiilî kullanım bütünlüğünün korunmasını da kapsayacak şekilde güvence altına almaktadır.

Bu kapsamda idarenin takdir yetkisi;

hukuki güvenlik, öngörülebilirlik, ölçülülük (orantılılık), kazanılmış hakların korunması ve eşitlik ilkeleriyle sıkı biçimde sınırlandırılmıştır.

İdarenin Yükümlülükleri

İdare, kura ve tahsis süreçlerini yürütürken;

Şeffaf, öngörülebilir ve denetlenebilir, ayrıca önceden ilan edilmiş tahsis kriterlerini esas almalı,

Tahsis işlemleri sonucunda ortaya çıkabilecek ekonomik değer kayıplarını dikkate alan telafi ve dengeleme mekanizmaları geliştirmeli,

Gerekçeli, yargısal denetime elverişli ve hukuki güvenlik ilkesine uygun işlemler tesis etmeli,

Kura öncesi ve sonrası süreci, yazılı ve görsel belgelerle kayıt altına alarak belgelendirilebilir hale getirmelidir.

Bu yükümlülükler, hukuk devleti ilkesinin doğal bir sonucu olduğu gibi, vatandaşın idareye duyduğu güvenin korunmasının da zorunlu bir gereğidir.

Avukat :Murat Hayzaran Hatay/Antakya